Dân tộc Dao

Mộc Châu có nhiều đặc sản: bê chao, cá suối, cải mèo, bánh sữa, sữa chua. Cả chục năm đi lại trên đường 6, chuyến nào cũng ăn mấy món này. Đến một ngày thấy có món mới, khoai sọ Mán của người Dao.

Lễ cấp sắc được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, thường được tổ chức vào tháng 11, 12 và tháng Giêng hằng năm.

Ngồi hàn huyên bên ấm trà, sau mấy hơi thuốc lào lâng lâng, nhiều bác tài già từng dọc ngang quốc lộ 43, quốc lộ 6 cũ hồ hởi nhắc lại những câu truyện mình trải qua ngày trước. Họ bảo giống khoai này ăn trồi lên mặt đất như cây giáy, mùa đông lá lụi tàn, đến xuân lại nảy mầm và đẻ nhánh. Những củ khoai ngon phải là những củ có “tuổi” từ 2-3 năm, củ khoai có khi dài hàng mét, có thể khoai mới ngọt, ngậy và vàng.

Ngày còn bé, tôi thường hay nghe các cô bác trêu mấy chị gái lớn: “Con gái lớn thế này, xinh đẹp thế này thì bố mẹ chẳng mấy chốc mà có thịt chua rồi!”. Tôi chẳng hiểu gì cả vì con gái và thịt chua thì có liên quan gì tới nhau?

Món bánh ấy, tiếng Dao gọi là Dua Ít, đã ăn phải ăn cả cặp, không ai ăn một chiếc cả…

Nhắc đến các đặc sản Mộc Châu, người gắn bó với mảnh đất này không ai không nhắc tới khoai sọ mán. Gọi là Khoai sọ mán bởi nó được người Dao trồng, và cũng chỉ có mảnh đất có người Dao sống loại củ này mới ngon…